Kur’an, geçmişte olduğu gibi günümüzde de Allah’ı, evreni, insanı, toplumu ve tarihi idrak etme; inancı, düşünceyi, duyguları ve eylemi sağlam temeller üzerine oturtma, insanın asli sorularına cevap vererek problemlerini çözme noktasında anlama ve yorumlamaya konudur. Tefsir-1 ve Tefsir-2 derslerinde, tefsirin ortaya çıkıp teşekkül etmesinden günümüze kadar geçirdiği safhaların, çeşitlerinin ve temsilcilerinin kısa anlatım ve örneklemelerle öğrencilere sistematik bir sunumu yapılmıştır. Bu dersler ile öğrencilerin tefsirin mahiyeti, izafiliği, gelişimi, çeşitlenmesi ve tefsircilerin Kur’an’a yaklaşım ve yöntemleri hakkında bilgi edinerek Kur’an ve tefsir hakkında belirli bir bilinç düzeyine ulaşmaları amaçlanmıştır. Tefsir-1 derslerinin konusunu tarihî gelişim çizgisi doğrultusunda klasik rivayet-dirayet tefsirleri oluştururken; Tefsir-2 derslerinin konusunu mesleki, mezhebî ve çağdaş tefsirler oluşturmaktadır. Önce lügavi (dil) tefsir örneği olarak Ferrâ ve tefsiri işlendikten sonra sırasıyla fıkhi tefsirler, tasavvufi tefsirler, mezhebî tefsirler ve çağdaş tefsirler konu edilecek, öne çıkan müfessirlerin eserlerinden verilecek Arapça tefsir örnekleri üzerinden müfessirlerin Kur’an’a ve tefsir konularına yaklaşım ve yöntemleri ana çizgileriyle açıklanma yoluna gidilecektir. Bu kitapta seçilen konuların Tefsir Tarihi ve Tefsir Usulü dersleriyle bağlantılı olması gözetilmiştir.

İCİNDEKLİER

SÖZ

BİRİNCİ BÖLÜM

LUGAVİ TEFSİRLER

1.Lugavi Tefsirler Hakkında Genel Bilgi

2.Ferrâ’nın Hayatı

3.Me‘âni’l-Kur’ân

4.Örnek Metin ve Tahlili

5.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

İKİNCİ BÖLÜM

FIKHÎ TEFSİR VE İMAM ŞÂFİÎ ÖRNEĞİ

1.Fıkhi Tefsirin Mahiyeti, Öne Çıkan Temsilcileri ve Eserleri                

1.1. Fıkhi Tefsirin Mahiyeti

1.2. Fıkhi Tefsirin Öne Çıkan Temsilcileri ve Eserleri                 

2.Fıkhi Tefsir Örnekleri: İmam Şafiî

2.1. İmam Şâfiî’nin Hayatı ve İlmî Kişiliği

2.2. İmam Şâfi’i’nin Ahkâmu’l-Kur’ân’ı

2.3. İmam Şâfiî’nin Umum ve Husus Hakkındaki Görüşleri

2.4. İmam Şâfiî’ye Göre Hz. Peygamber’e Tabi Olmanın ve Sünnetin Önemi

2.5. İmam Şâfiî’nin Nesh Konusuna Yaklaşımı

2.6. İmam Şâfiî’nin Teyemmüm Ayetini Tefsiri

2.7. İmam Şâfiî’nin Bakara Suresinin 238. Ayetini Tefsiri

3.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

İÇİNDEKİLER

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TAHAVÎ

1.Tahavî’nin Hayatı ve İlmî Kişiliği

1.1. Tahavî’nin Hayatı                                                         

1.2. Tahavî’nin İlmî Kişiliği ve Eserleri

2.Tahavî’nin Ahkâmu’l-Kur’ân Adlı Tefsiri

2.1. Ahkâmu’l-Kur’ân’ın Sistemi ve Özellikleri

2.2. Tahavî’nin Tefsir Yöntemi ve Üslubu

3.Tahavî’nin Ahkâm Ayetlerine Getirdiği Tefsir Örnekleri

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

CESSÂS

1.Cessâs’ın Hayatı ve İlmî Kişiliği

1.1. Cessâs’ın Hayatı

1.2. Cessâs’ın İlmî Kişiliği

2.Cessâs’ın Ahkâmu’l-Kur’an Adlı Tefsiri

2.1. Ahkâmu’l-Kur’ân’ın Sistemi ve Özellikleri

2.2. Cessâs’ın Tefsir Yöntemi ve Üslubu

3.Cessâs’ın Bazı Ahkâm Ayetlerine Getirdiği Te’viller

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

BEŞİNCİ BÖLÜM

EBÛ BEKR İBNU’L-ARABÎ

1.Ebû Bekr İbnu’l-Arabî’nin Hayatı ve İlmî Kişiliği                        

1.1. Ebû Bekr İbnu’l-Arabî’nin Hayatı

1.2. Ebû Bekr İbnu’l-Arabî’nin in İlmî Kişiliği ve Eserleri

2.Ebû Bekr İbnu’l-Arabî’nin Ahkâmu’l-Kur’an’ı

2.1. Ahkâmu’l-Kur’ân’ın Sistemi ve Özellikleri

2.2. İbnu’l-Arabî’nin Tefsir Yöntemi ve Üslûbu

3.İbnu’l-Arabî’nin Ahkâm Tefsirinden Örnekler                     

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

ALTINCI BÖLÜM

TASAVVUFÎ TEFSİR

1.Tasavvufî Tefsirin Mahiyeti, Tarihi Gelişimi,

Öne Çıkan Temsilcileri ve Eserleri

1.1. Tasavvufî Tefsirin Mahiyeti ve Tarihi Gelişimi

1.2. Tasavvufî Tefsirin Öne Çıkan Temsilcileri ve Eserleri

2.Tasavvufî Tefsir Örnekleri: Sülemî ve Tefsiri

2.1. Sülemî’nin Hayatı ve İlmî/Tasavvufî Kişiliği

2.2. Sülemî’nin Eserleri

2.3. Sülemî’nin Tefsiri, Üslûp ve Yöntemi

3.Sülemî Tefsirinden Örnekler

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

YEDİNCİ BÖLÜM

TASAVVUFÎ TEFSİR (KUŞEYRÎ ÖRNEĞİ)

1.Kuşeyrî’nin Hayatı, İlmî Kişiliği ve Eserleri

1.1. Kuşeyrî’nin Hayatı

1.2. Kuşeyrî’nin İlmî Kişiliği ve Eserleri

2.Kuşeyrî’nin Tefsiri

2.1. Kuşeyrî’nin Tefsiri ve Tefsirinin Özellikleri

2.2. Kuşeyrî’nin Tefsir Yöntemi

3.Kuşeyrî’nin Tefsirinden Örnekler

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

SEKİZİNCİ BÖLÜM

MEZHEBÎ TEFSİRLER

1.Mezhebî Tefsir Nedir?

2.Şia Tefsiri

2.1. Şia ve Şiî Tefsirin Mahiyeti

2.2. Öne Çıkan Temsilcileri ve Eserleri

3.Şiî Tefsir Örnekleri: Ebû Ali el-Fadl b. el-Hasen et-Tabersî ve Tefsiri

3.1. Tabersî’nin Hayatı, İlmî Kişiliği ve Eserleri

3.2. Mecme‘u’l-Beyân

3.3. Mecme‘u’l-Beyân’dan Örnekler

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

DOKUZUNCU BÖLÜM

KADI ABDULCEBBAR’IN HAYATI VE TEFSİRİ

1.Kadı Abulcebbar’ın Hayatı ve Eserleri

1.1. Kadı Abulcebbar’ın Hayatı

1.2. Eserleri

2.Tenzîhü’l-Kur’ân Ani’l-Metâin

3.Örnek Metin

4.Örnek Metnin Tahlili

5.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

ONUNCU BÖLÜM

YAKINÇAĞ TEFSİRİ (SOSYOLOJİK TEFSİR)

1.Sosyolojik Tefsirin Mahiyeti

2.Muhammed Abduh ve Tefsiri

2.1. Muhammed Abduh’un Hayatı

2.2. Abduh’un Amaçları, Görüşleri, İlmî Kişiliği ve Eserleri

2.3. Muhammed Abduh’un Tefsire Yaklaşımı ve Yöntemi

3.Menâr Tefsirinden Örnekler

4.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

ON BİRİNCİ BÖLÜM

AHMED MUSTAFA EL-MERÂĞÎ’NİN HAYATI VE TEFSİRİ

1.Ahmed Mustafa el-Merâğî’nin Hayatı ve Eserleri

1.1. Ahmed Mustafa el-Merâğî’nin Hayatı

1.2. Eserleri

2.Tefsîrü’l-Merâğî

3.Örnek Metin

4.Örnek Metnin Tahlili

5.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

ON İKİNCİ BÖLÜM

MUHAMMED TAHİR İBN AŞUR’UN HAYATI VE TEFSİRİ

1.İbn Âşûr’un Hayatı ve Eserleri

1.1. İbn Âşûr’un Hayatı (1879-1973)

1.2. Eserleri 2.et-Tahrîr ve’t-Tenvîr Tefsiri

3.Örnek Metin

4.Örnek Metnin Tahlili

5.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

ON ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MUHAMMED ALİ ES-SABÛNÎ VE SAFVETU’T-TEFÂSÎR

1.Muhammed Ali es-Sabûnî’nin Hayatı ve Eserleri

1.1. Muhammed Ali es-Sabûnî’nin Hayatı

1.2. Eserleri

2.Safvetü’t-Tefâsîr ve Metodu

3.Örnek Metin

4.Örnek Metnin Tahlili

5.Tefsiri Yapılan Konularla İlgili Bazı Ayetler

KAYNAKÇA

DİZİN