Elinizdeki bu eser, din eğitimi ve öğretimi alanına mütevazı bir katkı sağlama düşüncesiyle neşvünema bulmuş; alanda yüksek din öğrenimi görenler ile akademik çalışma yürütenlerin yanı sıra konuya entelektüel ilgi duyan geniş bir okuyucu kitlesinin de istifade edebileceği şekilde tasarlanmıştır. Çalışmada önce din eğitimi ve öğretiminin kavramsal çerçevesi ele alınmış; peşi sıra din eğitiminin psikolojik, sosyal, kültürel, politik ve hukuki temelleri üzerinde durulmuştur. Daha sonra başlangıçtan günümüze İslam toplumlarında eğitim ve din eğitiminin geçirdiği süreç, ana hatlarıyla incelenmiş; ardından örgün ve yaygın din eğitimi ve öğretimi kurumları türlerine göre değerlendirilmiştir. Bunu takiben ahlak ve değerler eğitimi ile ailede din eğitimi konusuna değinilmiş; son olarak da çocukluk, gençlik ve yetişkinlik dönemlerinde din eğitimi ve öğretimi gibi konular ele alınarak okuyucuya kapsamlı ve geniş bir yelpazede akademik nitelikli bilgi sunulmaya gayret edilmiştir.

 

İÇİNDEKİLER

SÖZ

BİRİNCİ BÖLÜM: DİN EĞİTİMİNDE TEMEL KAVRAMLAR

VE BİLİMSELLEŞME / Doç. Dr. Bayramali NAZIROĞLU

1. Eğiten ve Eğitilen Varlık Olarak İnsan

2. Eğitimle İlgili Temel Kavramlar

2.1. Modern Kavramlar

2.1.1. Eğitim

2.1.2. Öğretim

2.1.3. Öğrenme

2.1.4. Kültürleme

2.2. Geleneksel Kavramlar

2.2.1. Terbiye

2.2.2. Talim

2.2.3. Tedib

2.2.4. Tedris

2.2.5. İrşâd

2.2.6. Maarif

3. Din Eğitimiyle İlgili Temel Kavramlar

3.1. Din Eğitimi

3.2. Din Öğretimi

3.3. Dini Eğitim

3.4. İslami Eğitim

4. Eğitim ve Din Eğitimiyle İlgili Temel Konular

4.1. Eğitim ve Din Eğitimin Amaçları

4.2. Eğitim ve Din Eğitimin Gücü ve Sınırlılıkları

4.3. Eğitim ve Din Eğitiminin Özellikleri

5. Din Eğitiminin Bilimselleşme Süreci ve Din Eğitimi Bilimi

5.1. Din Eğitimi Biliminin Tarihsel Arka Planı

5.2. Din Eğitimi Biliminin Araştırma Alanları

5.3. Din Eğitimi Biliminin Problemleri

5.4. Din Eğitimi Biliminin Görevleri

İKİNCİ BÖLÜM: DİN EĞİTİMİNİN PSİKO-SOSYAL VE

KÜLTÜREL TEMELLERİ / Prof. Dr. Muhiddin OKUMUŞLAR

1. Psikoloji ve Eğitim İlişkisi

2. Din Eğitiminin Psikolojik Temelleri

2.1. Dini Duygunun Genetik Boyutu

2.2. Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Varlığına Yönelik Araştırmalar

3. Din Eğitimin Toplumsal Temelleri

4. Din Eğitiminin Kültürel Temelleri

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: DİN EĞİTİMİNİN POLİTİK VE HUKUKİ

TEMELLERİ / Doç. Dr. İbrahim TURAN

1. Din Eğitiminin Politik Temelleri

1.1. Politika ve Eğitim

1.2. Politika ve Din Eğitimi

2. Din Eğitimin Hukuki Temelleri

2.1. Din ve Vicdan Özgürlüğü: Tanımı ve Kapsamı

2.2. Uluslararası Belgelerde Din ve Vicdan Özgürlüğü

2.3. Ulusal Hukukta Din ve Vicdan Özgürlüğü

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: MEDRESE ÖNCESİ DÖNEMDE

EĞİTİM VE DİN EĞİTİMİ / Doç. Dr. Davut IŞIKDOĞAN

1. Mekke Döneminde Eğitim Ortamları

1.1. Dâru’l-Erkam

1.2. Hz. Peygamber’in Evi

1.3. Küttablar ve Dâru’l-Kurra

1.4. Bâdiye

1.5. Panayırlar

2. Medine Dönemi ve Sonrası

2.1. Mescitler ve Camiler

2.2. Suffe

2.3. Kitapçı Dükkânları

2.4. Beytü’l-Hikme

2.5. Dâru’l-İlim

BEŞİNCİ BÖLÜM: MEDRESELERDEN TANZİMAT’A KADAR

EĞİTİM VE DİN EĞİTİMİ / Doç. Dr. Ayşe Zişan FURAT                        

1. Medrese Kurumunun Ortaya Çıkışı ve Yaygınlaşması

1.1. Medreselerin Ortaya Çıkışında Etkili Olan Hususlar

1.2. Nizamiye Medreseleri ve Medreselerin Yaygınlaşması

2. Osmanlı Medreseleri

2.1. Kuruluş Dönemi Osmanlı Medreseleri

2.2. Klasik Dönem Osmanlı Medreseleri

2.2.1. Medreselerin İdari Yapısı

2.2.2. Okutulan Eserler

2.2.3. Tedris Usulü

ALTINCI BÖLÜM: TANZİMAT SONRASINDA

EĞİTİM VE DİN EĞİTİMİ / Doç. Dr. İbrahim TURAN

1. Medreselerin Gerileme Nedenleri

1.1. Devletin Yapısı ve İşleyişinden Kaynaklanan Nedenler

1.1.1. Merkeziyetçi Yapı

1.1.2. İmparatorluk Sınırlarının Hızla Genişlemesi

1.1.3. Saltanat Kavgaları

1.1.4. Talebe İsyanları

1.2. Medreselerin Yapısı ve İşleyişinden Kaynaklanan Nedenler

1.2.1. İlimde Taklitçilik

1.2.2. İltimas ve Adam Kayırma

1.2.3. Dil Meselesi

2. Medreseler Üzerine Yapılan Islahatlar

YEDİNCİ BÖLÜM: GENEL EĞİTİMDE

DİN EĞİTİMİ VE ÖĞRETİMİ / Doç. Dr. Macid YILMAZ                        

1. Din Öğretiminin Tarihsel Süreci

1.1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu ve İlk Uygulamalar

1.2. Din Öğretiminin Genel Eğitime Dönüşü

2. Türkiye’de Din Öğretimi Politikaları

3. İlk ve Ortaöğretimde DKAB Dersleri

4. Din Eğitimi Yaklaşımları / Modelleri

4.1. Mezheplere Göre Din Öğretimi

4.2. Mezheplerüstü Din Öğretimi

4.3. Mezheplerarası / Dinler Arası Din Öğretimi

4.4. Fenomenolojik Yaklaşım

4.5. Yorumlayıcı Yaklaşım

5. Dünyada Din Öğretimi Uygulamaları

SEKİZİNCİ BÖLÜM:

İMAM HATİP OKULLARI / Doç. Dr. H. Yusuf ACUNER

1. İmam Hatip Okullarının Serencamı

2. İmam Hatip Okullarının Varlık Sebepleri: Misyon ve Vizyon

3. Kalite Sorunu

DOKUZUNCU BÖLÜM:

YÜKSEK DİN ÖĞRETİMİ / Doç. Dr. Bayramali NAZIROĞLU

1. Yüksek Din Öğretimi

2. Türkiye’de Yüksek Din Öğretiminin Kısa Tarihçesi

2.1. Arka Plan

2.2. Darülfünun Tecrübesi

2.3. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

2.4. Yüksek İslam Enstitüleri

2.5. Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi

2.6. Yeniden Yapılanma

2.7. İkinci Nesil Yüksek Din Öğretimi Kurumları

2.8. Duraklama ya da 28 Şubat Dönemi

2.9. Niceliksel Dalgalanmalar

3. Yüksek Din Öğretiminde Bazı Farklı Uygulamalar

3.1. İDKAB/DKAB Programı

3.2. İlahiyat Meslek Yüksekokulları

3.3. İlahiyat Önlisans Programı

3.4. İlahiyat Lisans Tamamlama (İLİTAM)

4. Yüksek Din Öğretiminde Genişlemeler

5. Yüksek Din Öğretiminin Amaçları

6. Yüksek Din Öğretimi Kurumlarının Yapısı ve Alanı

6.1. Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü

6.2. İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü

6.3. Temel İslam Bilimleri Bölümü

7. Yüksek Din Öğretiminin Sorun Alanları

7.1. İşlevsellik ve Amaç Sorunu

7.2. Yapısal ve Kurumsal Sorunlar

7.3. İdari Özerklik ve Akademik Özgürlük Sorunu

7.4. Meşruiyet Sorunu

7.5. Kalite ve Verimlilik Sorunu

ONUNCU BÖLÜM: CAMİ VE KUR’AN KURSLARINDA

DİN EĞİTİMİ / Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin ALGUR

1. Camilerde Din Eğitimi Faaliyetleri

1.1. Camilerdeki Din Eğitimi Faaliyetlerinin Amaçları

1.2. Camilerdeki Din Eğitimi Faaliyetlerinin İlkeleri

2. Kur’an Kurslarında Din Eğitimi Faaliyetleri

2.1. Kur’an Kurslarındaki Din Eğitimi Faaliyetlerinin Amaçları

2.2. Kur’an Kurslarında Din Eğitimi Faaliyetlerinin İlkeleri

3. Cami ve Kur’an Kurslarındaki Din Eğitiminin Niteliği

4. Cami ve Kur’an Kurslarındaki Din Eğitimini Etkileyen Başlıca Değişkenler

ONBİRİNCİ BÖLÜM:

AİLEDE DİN EĞİTİMİ / Dr. Öğr. Üyesi Ayşegül GÜN

1. Ailenin Önemi ve Fonksiyonları

1.1. Ailenin Önemi

1.2. Ailenin Fonksiyonları

2. Ailede Din Eğitiminin Temel İlkeleri

2.1. Çocuğun Eğitim Sorumluluğunu Benimsemek

2.2. Çocuğa Rol Model Olmak

2.3. Çocuğun Gelişim Özelliklerini Göz Önünde Bulundurmak

2.4. Aile İçi İlişkilerde Sağlıklı Bir İletişim Ortamı Oluşturmak

2.5. Din Eğitiminde Zaman ve Mekân Faktörünü Kullanmak

2.6. Din Eğitiminde İnanç, İbadet ve Ahlak Eğitimini Birlikte Ele Almak

2.7. Çocuğun Din Eğitimine Engel Oluşturabilecek Risk Faktörlerini Tanımak

ONİKİNCİ BÖLÜM:

AHLAK VE DEĞERLER EĞİTİMİ / Doç. Dr. Adem BELDAĞ

1. Ahlak, Değer ve Eğitimi

2. Ahlak ve Değer Eğitiminin Önemi ve Gerekliliği

3. Değerlerin Özellikleri ve Fonksiyonları

4. Ahlak ve Değer Eğitiminde Çevresel Faktörlerin Rolü

4.1. Aile

4.2. Okul ve Öğretmen

ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM:

ÇOCUKLUK DÖNEMİ DİN EĞİTİMİ / Doç. Dr. İsmail ARICI

1. Çocukluk Dönemi Gelişim Özellikleri

2. Çocukluk Döneminde Dini Gelişim

2.1. Çocukluk Dönemi Dini Gelişim Özellikleri

2.1.1. Bebeklik Dönemi (0-2 Yaş) Dini Gelişim Özellikleri

2.1.2. İlk Çocukluk Dönemi (3-6 Yaş) Dini Gelişim Özellikleri

2.1.3. Son Çocukluk Dönemi (7-12 Yaş) Dini Gelişim Özellikleri

2.2. Çocukluk Dönemi İnanç Gelişimi

2.3. Çocukluk Dönemi İbadet ve Dua Gelişimi

3. Çocukluk Dönemi Din Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

ONDÜRDÜNCÜ BÖLÜM: GENÇLİK DÖNEMİ DİN EĞİTİMİ

Doç. Dr. H. Yusuf ACUNER - Doç. Dr. İbrahim TURAN

1. Gençlik Dönemi Gelişim Özellikleri

2. Gençlik Döneminde Dini Gelişim

3. Gençlik Dönemi Din Eğitimini Etkileyen Faktörler

3.1. Aile

3.2. Akran Grupları

3.3. Kitle İletişim Araçları

4. Gençlik Dönemi Din Eğitiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

ONBEŞİNCİ BÖLÜM: YETİŞKİNLİK DÖNEMİ

DİN EĞİTİMİ / Doç. Dr. İbrahim TURAN

1. İlk Yetişkinlik Dönemi (20-35 Yaş Arası)

2. Orta Yetişkinlik Dönemi (36-55 Yaş Arası)

3. Son Yetişkinlik Dönemi (56 Yaş ve Yukarısı)

4. Eğitim-Öğretim Açısından Yetişkinlik Dönemi

DİZİN

YAZARLAR